Mở rộng thị trường tiêu thụ xỉ than, xỉ thép ở Khu kinh tế Vũng Áng

Được chứng nhận hợp quy, hợp chuẩn để dùng làm vật liệu xây dựng, phụ gia xi măng..., các sản phẩm xỉ thép, xỉ than ở KKT Vũng Áng (Hà Tĩnh) ngày càng được sử dụng rộng rãi, thay thế cho vật liệu xây dựng truyền thống.

Thay thế dần vật liệu xây dựng truyền thống

Vào đầu tháng 2 năm nay, dự án Nhà máy sản xuất, chế biến lâm sản tiêu thụ nội địa và xuất khẩu An Việt Phát Hà Tĩnh có tổng mức đầu tư gần 1.300 tỷ đồng do Công ty TNHH MTV Năng lượng An Việt Phát (Tập đoàn An Việt Phát) làm chủ đầu tư, được khởi công tại phường Kỳ Thịnh (TX Kỳ Anh, Hà Tĩnh).

Công ty TNHH MTV Năng lượng An Việt Phát sử dụng 554.700 tấn xỉ thép của Formosa Hà Tĩnh san lấp mặt bằng cho dự án gần 1.300 tỷ đồng.

Theo tính toán của chủ đầu tư, với diện tích hơn 155.000 m ² , nếu sử dụng vật liệu san lấp truyền thống (đất, đá) để san lấp mặt bằng sẽ hết 300.000 m ³ , cộng thêm phí vận chuyển là gần 20 tỷ đồng.

Việc sử dụng sản phẩm phụ xỉ thép vừa giúp công ty tiết kiệm số tiền lớn và đảm bảo chất lượng trong quá trình san lấp.

Tuy nhiên, khi biết tới xỉ thép của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (gọi tắt là Formosa Hà Tĩnh) đã được chứng nhận hợp quy, hợp chuẩn của Bộ Xây dựng để san lấp mặt bằng thì đơn vị này đã lựa chọn. Với lựa chọn này, nhà đầu tư đã tiết kiệm được 30 - 40% tiền san lấp mặt bằng.

“Rõ ràng, xỉ thép của Formosa luôn có sẵn, khoảng cách gần nên chi phí vận chuyển và giá thành thấp hơn. Đó là chưa nói, qua quá trình san lấp, chúng tôi nhận thấy xỉ thép có đường kính và kích thước nhỏ hơn, mịn hơn so với đất đá nên khi lu lèn sẽ tạo độ nín, độ chắc của nền mặt bằng tốt hơn” - Giám đốc Công ty TNHH MTV Năng lượng An Việt Phát Bùi Đình Tuấn đánh giá.

324.800 tấn xỉ thép tồn kho đang được bảo quản tại 3 bãi chứa xỉ trong khuôn viên Formosa Hà Tĩnh.

Theo số liệu từ Sở TN&MT, khối lượng xỉ thép phát sinh của Formosa Hà Tĩnh bình quân 2.200 - 2.300 tấn/ngày, trong đó 3 loại (xỉ lò chuyển, xỉ lò đúc, xỉ khử lưu huỳnh) đã được hợp chuẩn khối lượng khoảng 2.100 tấn/ngày. Một số loại còn lại thì công ty tái sử dụng nội bộ.

Từ năm 2017 đến nay, Formosa Hà Tĩnh sử dụng 564.000 tấn xỉ thép làm vật liệu san lấp nội bộ tại một số hạng mục công trình trong khuôn viên nhà máy và chuyển giao cho 7 đơn vị (5 đơn vị ngoài tỉnh và 2 đơn vị tại thị xã Kỳ Anh) sử dụng làm vật liệu xây dựng, phụ gia sản xuất xi măng với tổng khối lượng 1.236.000 tấn.

Xỉ thép được nhiều đơn vị lựa chọn để san lấp mặt bằng, thay thế vật liệu san lấp truyền thống.

Bên cạnh xỉ thép thì xỉ than ở Khu kinh tế Vũng Áng cũng dần đang được các đơn vị lựa chọn.

Lượng tro xỉ nhiệt điện đốt than phát sinh tại Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1 (Công ty Điện lực dầu khí Hà Tĩnh) và Nhà máy nhiệt điện Formosa (Formosa Hà Tĩnh) là khoảng 1,1 triệu tấn/năm gồm tro bay 844.000 tấn/năm, xỉ đáy lò 160.000 tấn/năm. Riêng đối với nhiệt điện của Formosa có phát sinh thêm thạch cao với khối lượng 32.400 tấn/năm.

Lượng tro xỉ nhiệt điện đốt than phát sinh tại Công ty Điện lực dầu khí Hà Tĩnh hiện có hơn 2,1 triệu tấn.

Theo số liệu của 2 đơn vị này, đến hết tháng 7/2020 đã chuyển giao cho 14 đơn vị trong tỉnh và ngoại tỉnh (Quảng Bình, Nghệ An, Thái Nguyên…) sử dụng làm vật liệu sản xuất xi măng, vật liệu xây dựng không nung, bê tông đúc sẵn, bê tông tươi, san lấp mặt bằng với khối lượng khoảng 1,8 triệu tấn.

Giấy chứng nhận sản phẩm phụ của Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1 (Công ty Điện lực dầu khí Hà Tĩnh) được hợp chuẩn, hợp quy làm vật liệu san lấp.

Mở rộng thị trường tiêu thụ xỉ than, xỉ thép

Thời gian qua, các loại tro xỉ, tro bay, thạch cao và xỉ thép được phân định hợp chuẩn, hợp quy sử dụng làm vật liệu xây dựng, phụ gia trong sản xuất xi măng, làm nền đường giao thông… đã góp phần đáng kể trong việc giảm áp lực lưu chứa cho các đơn vị phát sinh, tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường.

Sản phẩm gạch không nung của Nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng Trần Châu sử dụng chất phụ gia là tro bay, tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1.

Tuy nhiên, việc sử dụng các loại vật liệu nêu trên thời gian qua còn ít, khối lượng tồn kho còn nhiều, trong khi lượng phát sinh hàng năm lớn.

Điều đáng nói thêm là, việc sử dụng chủ yếu đang ở thị trường ngoại tỉnh (khoảng 85% ở các địa phương: Nghệ An, Quảng Bình, Thái Nguyên…) nên chi phí phát sinh do vận chuyển lớn, làm giảm tính cạnh tranh so với các vật liệu sẵn có tại địa phương.

Formosa Hà Tĩnh sử dụng xỉ thép để san lấp làm tuyến đường nội bộ trong nhà máy.

Phó Trưởng phòng Kinh tế và Vật liệu xây dựng Sở Xây dựng Trần Xuân Thạch cho biết: Nguyên nhân là do nhận thức về việc sử dụng tro xỉ của các chủ thể trong thi công công trình chưa đầy đủ, chưa nắm bắt được cơ hội nhằm thay thế nguồn vật liệu xây dựng truyền thống. Các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng, nhà máy xi măng có sử dụng tro xỉ trên địa bàn chưa phát triển nên việc tiêu thụ chưa cao...

Bên cạnh đó, người dân một số địa bàn chưa hiểu hết được lợi ích đích thực của việc sử dụng tro xỉ làm vật liệu xây dựng, lo ngại vô cớ và có hành vi cản trở khiến các nhà đầu tư ngần ngại khi sử dụng tro xỉ thay thế các loại vật liệu truyền thống trong thi công công trình.

Chi phí vận chuyển bằng đường bộ từ khu vực TX Kỳ Anh đi các khu vực khác trong tỉnh cũng như ngoài tỉnh tăng so với sử dụng các loại vật liệu truyền thống tại địa phương, trong khi việc vận chuyển bằng đường thủy chưa phát huy được.

Theo ông Trần Xuân Thạch, để đẩy mạnh việc tiêu thụ các loại xỉ than, xỉ thép đã được hợp chuẩn, hợp quy, cần tuyên truyền vận động Nhân dân nắm bắt, hiểu biết về lợi ích của tro, xỉ để từ đó hiểu và sử dụng.

Khuyến khích các chủ cơ sở phát sinh tro, xỉ tiếp tục chủ động triển khai các chính sách tiêu thụ xỉ thép để thu hút, thúc đẩy các doanh nghiệp xử lý, tiêu thụ trên địa bàn tiếp cận nguồn xỉ, đẩy nhanh việc tiêu thụ.

Tìm ra giải pháp khoa học công nghệ phù hợp về kinh tế - kỹ thuật, cùng với đổi mới cơ chế, chính sách để tiếp tục giải quyết những khó khăn trong xử lý và sử dụng tro xỉ trên địa bàn tỉnh.