NGHỊ QUYẾT 79: TĂNG CƯỜNG NĂNG LỰC THU GOM, VẬN CHUYỂN RÁC THẢI SINH HOẠT

Trong những năm qua, Tỉnh uỷ, HĐND, UBND tỉnh đã tập trung chỉ đạo công tác bảo vệ môi trường (BVMT) trên địa bàn, tạo được sự chuyển biến tích cực và đạt được một số kết quả bước đầu quan trọng. Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác bảo vệ môi trường ở tỉnh ta vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế. Đặc biệt là công tác quản lý chất thải rắn nói chung và rác thải sinh hoạt nói riêng. Tình trạng ô nhiễm môi trường do rác thải sinh hoạt không được kịp thời thu gom, xử lý diễn ra ở nhiều địa phương trong tỉnh. Trước thực trạng đó, Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 07/12/2017 của BTV Tỉnh ủy về tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo đối với một số lĩnh vực về bảo vệ môi trường đến năm 2025 và những năm tiếp theo; Nghị quyết số 79/2017/NQ-HĐND ngày 13/12/2017 của HĐND tỉnh về một số chính sách bảo vệ môi trường giai đoạn 2018-2020 được ban hành với những chính sách thiết thực hỗ trợ cho công tác quản lý chất thải rắn, đặc biệt là các chính sách hỗ trợ cho các HTX môi trường đã góp phần quan trọng tăng cường năng lực thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh.

1. Kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ HTX môi trường

Xe chuyên dùng vận chuyển rác thải sinh hoạt của HTX môi trường thị trấn Nghèn – Can Lộc

Xe chuyên dùng vận chuyển rác thải sinh hoạt của HTX Môi trường xây dựng - dịch vụ tổng hợp Sơn Tây – Hương Sơn

Thực hiện Nghị quyết số 79/2017/NQ-HĐND ngày 13/12/2017 của HĐND tỉnh, ngày 21/9/2018 UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 2789/QĐ-UBND phê duyệt kế hoạch hỗ trợ 18 xe chuyên dùng vận chuyển rác thải sinh hoạt cho 18 HTX môi trường đăng ký với tổng kinh phí hỗ trợ 16.765 triệu đồng. Đến nay đã có 07 HTX môi trường thực hiện mua xe và gửi hồ sơ đề nghị hỗ trợ, trong đó có 05 HTX đã được UBND tỉnh có Quyết định cấp hỗ trợ kinh phí với tổng số tiền 3.524,5 triệu đồng; 02 HTX (HTX Môi trường thị trấn Nghèn; HTX Môi trường xây dựng - dịch vụ tổng hợp Sơn Tây) đang hoàn thiện, bổ sung hồ sơ để Sở Tài chính trình UBND tỉnh cấp kinh phí.

Bên cạnh đó theo Quyết định số 2789/QĐ-UBND của UBND tỉnh đã phê duyệt kế hoạch hỗ trợ cho 150 HTX đăng ký mua xe chở rác đẩy tay (xe thu gom rác), thùng đựng rác với tổng kinh phí 3.695 triệu đồng; 165 HTX đăng ký mua chế phẩm sinh học xử lý mùi với tổng kinh phí 2480 triệu đồng. Cho đến nay, 7/13 địa phương (Cẩm Xuyên, Thạch Hà, Nghi Xuân, Đức Thọ, Hương Sơn, Thành phố Hà Tĩnh, Thị xã Hồng Lĩnh) đã triển khai hỗ trợ kinh phí mua xe thu gom rác cho các HTX môi trường trên địa bàn (55 HTX môi trường thực hiện mua xe thu gom rác và có hồ sơ đề nghị thanh toán kinh phí hỗ trợ, trong đó có 44 HTX đã được hỗ trợ kinh phí mua phương tiện, các HTX còn lại đang hoàn thiện hồ sơ để UBND các huyện nghiệm thu, thanh toán hỗ trợ); 10/13 địa phương (trừ Thành phố Hà Tĩnh, Lộc Hà, Vũ Quang) đã ký hợp đồng mua và cấp phát chế phẩm sinh học xử lý mùi cho 137 HTX môi trường.

Tập kết xe thu gom và thùng rác để hỗ trợ cho các HTX môi trường tại huyện Đức Thọ

2, Những hiệu quả bước đầu

Với những kết quả đạt được trong năm đầu thực hiện Nghị quyết 79, năng lực thu gom, vận chuyển của hệ thống thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đã được nâng lên rõ rệt. Với 7 xe chuyên dụng mới được hỗ trợ sẽ có ít nhất 35 xã được thu gom rác thải sinh hoạt với tần suất 1-2 chuyến/tuần. Rác thải được thu gom, vận chuyển kịp thời đã góp phần xóa bỏ các điểm nóng ô nhiễm môi trường tại các bãi rác tạm, bãi trung chuyển tại các xã. Điển hình như huyện Cẩm Xuyên, cùng với sự tích cực và mạnh dạn đầu tư của các HTX môi trường và sự hỗ trợ kịp thời theo Nghị quyết 79, đến nay địa bàn huyện đã có 8 xe chuyên dùng vận chuyển rác thải sinh hoạt đang hoạt động thu gom trên địa bàn toàn huyện, cơ bản đáp ứng được nhu cầu thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt với tần suất 1-2 lần/tuần. Huyện Cẩm Xuyên cũng là một trong những địa phương đã cơ bản xóa bỏ được các bãi rác tạm và bãi trung chuyển cấp xã, góp phần quan trọng trong công tác bảo vệ môi trường của địa phương.

Ngoài ra, việc đầu tư, sử dụng xe chuyên dùng vận chuyển rác thải nhằm thay thế dần xe tải vận chuyển rác tại các vùng nông thôn như hiện nay còn hạn chế tình trạng rơi rớt rác thải và rò rỉ nước rác trên đường vận chuyển, đảm bảo mỹ quan cho các thị trấn, thị tứ và nông thôn.

Đường làng, ngõ xóm xanh - sạch - đẹp

3. Những tồn tại, vướng mắc trong thực hiện chính sách hỗ trợ HTX môi trường

Năm 2018 là năm đầu tiên thực hiện chính sách bảo vệ môi trường theo Nghị quyết 79/2017/NQ-HĐND. Việc xây dựng và ban hành Hướng dẫn liên ngành để triển khai thực hiện chính sách mất nhiều thời gian do không thống nhất giữa các sở, ngành liên quan. Ngày 21/9/2018 UBND tỉnh mới ban hành Quyết định số 2789/QĐ-UBND về việc phê duyệt kế hoạch hỗ trợ thực hiện chính sách bảo vệ môi trường năm 2018, do đó thời gian để thực hiện chính sách trong năm 2018 chỉ có hơn 3 tháng cuối năm nên nhiều nội dung trong kế hoạch đến nay vẫn chưa được triển khai thực hiện, trong đó có chính sách hỗ trợ cho các HTX môi trường. Bên cạnh đó, quá trình triển khai thực hiện chính sách cũng gặp phải một số khó khăn, vướng mắc, cụ thể:

• Đối với chính sách hỗ trợ mua xe chuyên dùng vận chuyển rác thải sinh hoạt: Do hầu hết các HTX môi trường còn gặp khó khăn về tài chính nên rất khó huy động nguồn kinh phí lớn để mua xe chuyên dùng. Số lượng HTX có khả năng huy động kinh phí để mua xe thấp hơn nhiều so với số lượng HTX do các địa phương đề xuất. Chính vì vậy, mặc dù năm 2018, UBND tỉnh đã phê duyệt hỗ trợ kinh phí cho 15 HTX để mua 15 xe nhưng đến nay chỉ có 7 HTX thực hiện.
• Đối với chính sách hỗ trợ mua xe thu gom rác và thùng rác: theo Hướng dẫn liên ngành 1389/HDLN-STNMT-STC-SKHĐT quy định các HTX môi trường phải trực tiếp hợp đồng mua bán và thanh toán cho đơn vị cung ứng sau đó mới làm hồ sơ đề nghị cấp kinh phí hỗ trợ. Vì vậy, khó khăn cho các HTX trong việc huy động nguồn kinh phí, lựa chọn đơn vị cung ứng và lập hồ sơ theo quy định. Do đó, số lượng HTX được hỗ trợ đạt thấp hơn nhiều so với kế hoạch (chỉ có 55 HTX môi trường thực hiện mua xe thu gom rác và có hồ sơ đề nghị thanh toán kinh phí hỗ trợ so với kế hoạch hỗ trợ 150 HTX).

Ngoài những khó khăn vướng mắc liên quan đến hồ sơ, thủ tục nghiệm thu, thanh toán hỗ trợ và năng lực của các HTX môi trường thì sự vào cuộc chưa quyết liệt của một số địa phương trong việc hướng dẫn, hỗ trợ các HTX môi trường huy động nguồn kinh phí, lựa chọn đơn vị cung ứng và lập hồ sơ theo quy định cũng là một nguyên nhân dẫn đến kết quả thực hiện chính sách hỗ trợ cho các HTX môi trường theo Nghị quyết 79 trong năm vừa qua chưa đạt yêu cầu.

Để Nghị quyết số 79/2017/NQ-HĐND ngày 13/12/2017 của HĐND tỉnh thực sự đi vào đời sống và góp phần hơn nữa trong công tác bảo vệ môi trường nói chung và tăng cường năng lực thu gom, vận chuyển rác thải nói riêng, trong thời gian tới Sở Tài nguyên và Môi trường sẽ chủ trì phối hợp với các Sở, ngành, địa phương rà soát, đánh giá kết quả triển khai thực hiện Nghị quyết, những khó khăn, vướng mắc và đề xuất điều chỉnh một số nội dung Nghị quyết và quy định hướng dẫn hồ sơ, trình tự, thủ tục thực hiện Nghị quyết./.

Nguyễn Thị Giang – Chi cục Bảo vệ môi trường